بوم گردی چیست و چه اهدافی دارد؟ - وبلاگ شریان

به گزارش وبلاگ شریان، در این مقاله شما را با مفهوم بوم گردی یا اکوتوریسم، علت احتیاج ما به بوم گردی، مفهوم سبزشویی و اهداف بوم گردی آشنا خواهیم کرد.

بوم گردی یا اکوتوریسم چیست؟

تعاریف متعددی از این واژه وجود دارد، اما مقبول ترین تعریف را اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت ارائه داده است: سفر مسئولانه و دوستدار محیط زیست، به منظور لذت بردن و قدردانی از طبیعت که باعث حفظ منابع طبیعی می گردد، اثر اندکی از مسافر در طبیعت باقی می ماند و بعلاوه برای فعالیت های اجتماعی و اقتصادی مردم بومی سودمند است.

تعریفی ساده تر و نزدیک تر به واژه بوم گردی نیز وجود دارد که انجمن بین المللی بوم گردی آن را ارائه نموده است: بوم گردی سفری مسؤلانه به منطقه ها طبیعی است که باعث حفظ محیط زیست و بهبود رفاه مردم بومی می گردد. در عمل، این تعریف بر مفاهیم مختلفی دلالت دارد.

یکی از این مفاهیم سطح مطلعی از سفر و دنیاگردی است. دنیاگرد باید از تأثیرش بر محیط و جامعه باخبر باشد و کوشش کند از این تأثیر بکاهد. علاوه براین، دنیاگرد نه تنها باید کوشش کند تا آسیب را به حداقل برساند، بلکه باید حمایت و تقویت از محیط زیست بومی نیز در اولویت هایش باشد. البته واضح است این مراقبت ها نه تنها لذت سفر را کاهش نمی دهد، بلکه آن را به تجربه ای دلپذیرتر تبدیل می نماید.

با نگاهی به ملزومات بوم گردی می توان دریافت تعداد نفرات گروه همراه شما در سفر نیز اهمیت دارد. شما نمی توانید بوم گردی بزرگی ترتیب دهید، در واقع بوم گردی فقط در گروه های کوچک یا میانه صورت می پذیرد. معمولا بوم گردی با برنامه های آموزشی نیز ترکیب می گردد، آموزش هایی درباره بازیافت، مصرف مناسب آب، صنایع دستی بومی، دوچرخه سواری یا پیاده وری به جای رانندگی.

چرا ما به بوم گردی احتیاج داریم؟

براساس گزارش های مؤسسه حمل ونقل هوایی، هواپیماهای دنیا در سال 2013 بیش از سه میلیارد مسافر را جابه جا نموده اند؛ رقمی که همچنان درحال افزایش است. انجمن اقتصاد آکسفورد پیش بینی می نماید این رقم تا سال 2030 به 5.9 میلیارد برسد. همه این مسافرها نه تنها به طور غیرمستقیم مقادیر فراوانی دی اکسید کربن منتشر می نمایند، بلکه باعث می شوند محیط زیست فشار زیادی را متحمل گردد.

دنیاگردان بعلاوه به زیرساخت هایی مانند تصفیه آب، امکانات بهداشتی و محل اقامت احتیاج دارند. اغلب جوامع محلی قادر نیستند این شرایط را مهیا نمایند، بنابراین اثرات ویرانگری در طبیعت به جا خواهد ماند. برای مثال، در بسیاری از نقاط آفریقا، دنیاگردی در مقیاس های بزرگ موجب دفع نامناسب فاضلاب در اردوگاه های اقامتی مسافران شده است. این فاضلاب ها سبب آلودگی نزدیک ترین رودخانه ای که آب آشامیدنی حیات وحش، دام ها و انسان ها را تأمین می نماید، شده اند. ولی این تازه شروع ویرانگری است.

در منطقه ها آسیب پذیر، افزایش دنیاگردان می تواند موجب تخریب قابل توجه طبیعت گردد. جوامع محلی نیز از این تورم آسیب می بینند، زیرا پول های ناشی از دنیاگردی به ندرت به دست آنها می رسد. ما انسان ها هر جا که برویم، زباله بر جای خواهیم گذاشت. حتی اگر آنها را در سطل زباله بریزیم باز هم می تواند باعث عدم تعادلی خطرناک در طبیعت گردد. سافاری ها و عکاسی از حیوانات، موجودات زنده را می ترساند، تغذیه حیوانات حیات وحش آنها را بدعادت و به انسان ها وابسته می نماید، حتی راه رفتن در طبیعت نیز منجر به فرسایش خاک و تخریب مسیرهای حیوانی می گردد. شاید باورش سخت باشد، ولی هر کاری که ما در طبیعت انجام می دهیم، بر حیات وحش تأثیر می گذارد و ما باید از این تأثیر مطلع باشیم.

آیا سوار فیل ها می شوید؟ اگر بله، پس شما بوم گردی نمی کنید. طبیعت گردی و دست زدن به حیوانات وحشی به هیچ کس یاری نمی نماید. مثال هایی این چنینی فراوانند. در قطب جنوب، یکی از آسیب پذیرترین منطقه ها سیاره مان، صدها سال طول می کشد تا هر زباله تجزیه گردد. این در حالی است که دنیاگردان مقادیر بسیاری زباله را آنجا رها می نمایند. در استرالیا، دنیاگردان به تخریب دیواره بزرگ مرجانی سرعت می بخشند و در آفریقا با اینکه هزینه سفر برای دنیاگردان بالاست، اما مشاغل دنیاگردی دستمزد کمی دارند. هزینه ها برای دنیاگردان مدام افزایش می یابد، اما این پول ها به دست مردم محلی نمی رسد. ایجاد تغییر می تواند بسیار آسان باشد و اولین قدم دست برداشتن از دنیاگردی بزرگ و پرجمعیت است.

دنیا به بوم گردی های بیشتری احتیاج دارد. بوم گردی به دنیاگردان یاد می دهد تا مسئولیت بیشتری نسبت به منطقه ها دست نخورده زمین داشته باشند، به آموزش مردم یاری می نماید، باعث تأمین اقتصادی برای حفظ منابع طبیعی و مردم بومی می گردد، بعلاوه به دلیل مسئولیت پذیری و مطلعی دنیاگردان، کیفیت سفر به طبیعت به طور چشمگیری افزایش می یابد.

اهداف بوم گردی

برخی افراد اصطلاحات بوم گردی و دنیاگردی بهینه را ترکیبی متضاد می دانند. به عقیده آنها شما نمی توانید به نحوی سفر کنید که به طبیعت یاری کند. اول از همه باید از محلی به محل دیگر بروید که معمولا با هواپیما یا وسایل نقلیه انجام می گردد و به این ترتیب سوخت فسیلی می سوزانید. ثانیا مهم نیست چقدر کوشش کنید، تأثیر شما در طبیعت همچنان منفی خواهد بود. اما این نظرات باعث فاصله گرفتن از هدف می شوند. اگر تصمیم دارید به مسافرت بروید، می توانید اثر منفی خود را کاهش دهید و حتی در برخی جنبه ها تغییر مثبتی ایجاد کنید.

با خرید صنایع دستی محلی و یاری به مردم بومی می توان به یک بوم گرد تبدیل شد. تا زمانی که شرایط زیر مهیا باشد می توان گفت بوم گردی شما سفری پیروز بوده است:

1. مطلعی فرهنگی و محیط زیستی

اولین قدم برای انجام هر فعالیتی این است که بدانید چطور باید انجام گردد.

• به حداقل رساندن تأثیرتان در طبیعت: سعی کنید تا جای ممکن قطار را جایگزین هواپیما کنید. به جای رانندگی از دوچرخه و وسایل حمل و نقل عمومی استفاده یا پیاده روی کنید. به منابع طبیعی و بومی احترام بگذارید و آنها را هدر ندهید.

2. تجربه ای مثبت برای دنیاگردان و بومیان برجای بگذارید

معمولا درباره احترام به دنیاگردان صحبت می گردد، در حالی که مورد دوم نادیده گرفته شده است. به مردم محلی، جامعه و ارزش هایشان احترام بگذارید و حمایت شان کنید.

3. مزایای اقتصادی سفرتان باید مستقیما برای حفظ منابع طبیعی هزینه گردد

اگر واقعا بوم گردی کنید، بیشتر پولی که خرج می گردد صرف حفاظت از منابع طبیعی خواهد شد.

4. برای توانمند سازی مردم محلی پول خرج کنید

خرید از محصولات باکیفیت و اصیل محلی موجب حمایت از مردم بومی خواهد شد. به این ترتیب، آنها سود بیشتری نسبت به دنیاگردی پرجمعیت به دست خواهند آورد؛ با اینکه تعداد دنیاگردان بوم گردی کمتر است.

5. افزایش حساسیت نسبت به شرایط سیاسی، اجتماعی و محیط زیستی کشور میزبان

این مورد سخت ترین شرط بوم گردی است. گاهی نه تنها انجامش بلکه حتی درک شرایط میزبان نیز سخت است.

بوم گردی و سبز شویی

سرعت رواج بوم گردی به عنوان یکی از اشکال دنیاگردی بسیار بالا است و درحال حاضر سالانه 10 الی 15 درصد در سراسر دنیا رشد داشته است. متأسفانه این مقدار پیشرفت پیامدهای ناگواری نیز در پی دارد. یکی از این پیامدها رواج سبزشویی است. به این معنی که برخی با ظاهر دوستدار محیط زیست و در قالب بوم گردی به طبیعت خسارت وارد می نمایند.

برخی افراد هرگونه سفر به طبیعت را با بوم گردی اشتباه می گیرند. اینکه شما به دل طبیعت می روید به این معنی نیست که کار درستی انجام می دهید، اتفاقا تأثیر شما اغلب منفی و ویرانگر است. سفرهای ماجراجویی و سفر به جنگل سازگار با محیط زیست نیستند، بنابراین آنها را با بوم گردی اشتباه نگیرید. بسیاری از آژانس های دنیاگردی این سفرها را با واژه های مد روز مانند سفر سبز یا سازگار با محیط زیست تلفیق می نمایند که نمونه واضحی از سبزشویی و دو رویی با طبیعت است.

بنابراین چگونه می توان فهمید سفری که به شما پیشنهاد می دهند، دوستدار محیط زیست هست یا نه؟ به شرط اول رجوع کنید: مطلعی! اگر این مسافرت شامل پیاده روی در جنگل می گردد، آیا این فعالیت به طبیعت و مردم بومی یاری می نماید؟ اگر به شما گفته شده پول تان را صرف حمایت از منابع طبیعی و بومیان می نمایند، بپرسید چند درصدش را اختصاص می دهند. یک درصد؟ 10 درصد؟ 70 درصد؟ برای اینکه بفهمید به بوم گردی می روید یا نه سؤال هایی این چنینی بپرسید.

جمع بندی

به یاد داشته باشید بوم گردی با سه هدف انجام می گردد:

• سلامت محیط زیست بومی؛
• رفاه مردم محلی؛
• کسب تجربه ای باکیفیت از دنیاگردی.

بوم گردی راهی است برای ایجاد تفاوتی بزرگ؛ فعالیتی که باید امید داشت مردم بیشتر انجام دهند.

منبع:چطـور