از دلیل تا درمان فلج معده
به گزارش وبلاگ شریان، فلج معده بیماری است که در آن عضلات معده قادر به حرکت و راهنمایی مواد غذایی به درون روده کوچک نیستند. دلیل دقیق این بیماری معین نیست، اما با دارو و تغذیه مناسب علائم بیماری تا حد زیادی کاهش خواهند یافت.
فلج معده یا گاستروپارزی چیست؟
فلج معده یا گاستروپارزی یک بیماری است که حرکت طبیعی خود به خود عضلات (تحرک) در معده شما را تحت تاثیر قرار می دهد. به طور معمول، انقباضات عضلانی قوی مواد غذایی را از طریق دستگاه گوارش خود راهنمایی می نمایند؛ اما اگر گاستروپراس داشته باشید، تحرک معده تان آهسته می شود یا کار نمی نماید و مانع از هضم و انتقال مواد غذایی به روده کوچک می شود.در طول هضم مواد غذایی، انقباضات معده یاری می نماید که مواد غذایی که به طور جزئی هضم شوند، سپس از معده به روده کوچک انتقال یابد. در افراد مبتلا به گاستروپارزی، غذا از طریق معده آهسته تر از حد معمول حرکت می نماید و تخلیه معده کند تر صورت می گیرد. فلج معده منجر به بروز علائمی از قبیل تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، کاهش وزن، نفخ، درد و ناراحتی شکم، سوزش معده می شود. این علائم می تواند خفیف باشد یا شدید باشد.1
علائم فلج معده
علائم و نشانه های فلج معده شامل موارد زیر می باشند:حالت تهوع و استفراغ
احساس پری و سنگینی پس از خوردن حتی یک غذای سبک
استفراغ غذای هضم نشده ای که چند ساعت پیش خورده شده است.
رفلاکس معده
نفخ شکم
درد شکمی
تغییرات در سطح قند خون
بی اشتهایی
از دست دادن وزن و سوء تغذیه
بسیاری از افراد مبتلا به فلج معده هیچ علامت قابل توجهی ندارند.2
عوامل خطر
عواملی که ریسک ابتلا به فلج معده را افزایش می دهند شامل موارد زیر می باشند:دیابت
جراحی شکمی یا مری
عفونت، معمولاً به علت ویروس
داروهای خاصی که سرعت خالی شدن معده را آهسته می نمایند مانند داروهای ضد درد مخدر
اسکلرودرمی (بیماری بافت اتصالی)
بیماری های سیستم عصبی مانند بیماری پارکینسون یا مولتیپل اسکلروزیس
کم کاری تیروئید (تیروئید پایین)
خانم ها بیشتر از آقایان در معرض ابتلا به فلج معده هستند.2
علل فلج معدههمیشه تعیین نیست که چه چیزی منجر به فلج معده می شود. باور بر این است که از عصبی ناشی می شود که عضلات شکم را کنترل می نماید.
عصب واگوس به مدیریت فرایندهای پیچیده در دستگاه گوارش شما یاری می نماید، از جمله علامت دادن به ماهیچه ها در معده شما برای منقبض شدن و هل دادن غذا به داخل روده کوچک. اعصاب آسیب دیده و عصبی به طور معمول سیگنال ها را به ماهیچه های شکم ارسال می نمایند.
این مشکل ممکن است باعث شود که غذا بیشتر در معده شما باقی بماند، به جای آن که به طور عادی به درون روده کوچک منتقل شود تا هضم شود.عصب واگوس می تواند از طریق بیماری هایی نظیر دیابت یا جراحی معده یا روده کوچک آسیب ببیند.3
تشخیص فلج معده
پزشکان از چندین آزمایش برای یاری به تشخیص این بیماری و شرایط خارج از این شرایط استفاده می نمایند که ممکن است منجر به علایم مشابهی شوند.آزمایش ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
مطالعات فلج معده برای خالی کردن معدهاین مهم ترین تست مورد استفاده برای تشخیص فلج معده است و طبق آنچه در بخش سلامت نمناک خواهید خواند این آزمایش شامل خوردن یک غذای سبک مانند تخم مرغ و نان تستی است که حاوی میزان کمی مواد رادیو اکتیو است.
اسکنر که حرکت مواد رادیو اکتیو را تشخیص می دهد، بر روی شکم شما قرار داده می شود تا مقدار حرکت های غذا را کنترل کند. شما باید از مصرف هر نوع دارویی که می تواند باعث خالی شدن معده شود، خودداری کنید.
آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی (GI)
این روش برای معاینه بصری سیستم گوارشی - مری، معده و اول روده کوچک (دوازدهه) - با یک دوربین کوچک در انتهای یک لوله باریک انعطاف پذیر انجام می شود. این تست می تواند شرایط دیگری مانند بیماری زخم معده یا تنگی پیلوری را تشخیص دهد که می تواند علائمی مشابه با علائم فلج معده را داشته باشد.دستگاه گوارش بالا
این مورد یک سری اشعه ایکس است که در آن شما یک مایع سفید و گچ دار را می نوشید که سیستم گوارشی را برای یاری به ناهنجاری هایش نمی پوشاند.سونوگرافی
این تست از امواج صوتی فرکانس بالا برای فراوری تصاویر سازی اندام های بدن استفاده می نماید. سونوگرافیمی تواند به تشخیص این مساله یاری کند که آیا مسائل مربوط به کیسه صفرا و یا کلیه ها باعث بروز علائم شده اند یا خیر.3عوارض جانبی فلج معده
گاستروپارزی یا فلج معده می تواند چندین عارضه را ایجاد کند، از جمله:کم آبی شدید بدن استفراغ ادامه دار می تواند باعث کم آبی شود.
سوء تغذیه
تهوع و استفراغ
تغییر غیر قابل پیش بینی قند خون
گرچه گاستروپارزی باعث ایجاد دیابت نمی شود، تغییرات مکرر در مقدار و مقدار انتقال مواد غذایی به روده کوچک می تواند منجر به تغییرات نامطلوب در مقدار قند خون شود. این تغییرات در قند خون سبب بدتر شدن دیابت می شود. به نوبه خود، کنترل ضعیف قند خون سبب ضعف گوارش می شود.1
درمان فلج معده
معمولاً فلج معده قابل درمان نیست، اما تغییر در رژیم غذایی و درمان های دارویی می توانند به کنترل عارضه یاری نمایند.رژیم غذایی
رعایت نکات تغذیه ای زیر مفید خواهند بود:به جای سه وعده غذا در روز، میزان هر وعده را کمتر نموده و تعداد وعده ها را بیشتر کنید .
غذاهای نرم و مایع مصرف کنید (این غذاها راحت تر هضم می شوند)
قبل از بلعیدن لقمه، آن را به خوبی بجوید
با هر غذا نوشیدنی های بدون گاز بنوشید
بعلاوه، اجتناب از غذاهایی که هضم آن ها سخت است (مانند سیب درختی با پوست، یا غذاهای سرشار از فیبر مانند پرتغال و کلم بروکلی)، و خوراکی های پرچرب، که آن ها نیز می توانند فرایند هضم را کند نمایند، مفید خواهد بود.
دارو
معمولاً، برای بهبود علائم این عارضه، داروهای زیر تجویز می شوند:دومپریدون: که قبل از غذا و جهت منقبض کردن عضلات معده و در نتیجه یاری به حرکت غذا در آن مصرف می شود
اریترومایسین: یک آنتی بیوتیک است، که آن هم به با منقبض کردن معده به حرکت غذا یاری می نماید
آنتی امتیک: داروهای کنترل تهوع هستند
البته، شواهد نسبتاً محدودی در خصوص تسکین علائم فلج معده از طریق این داروها وجود دارد. به علاوه داروهای مذکور عوارض جانبی بسیاری به همراه دارند.
تحریک الکتریکی
اگر تغییرات غذایی و مصرف دارو علائم را بهبود نداد، درمان نسبتاً جدیدی به نام تحریک الکتریکی معده وجود دارد که می توان از آن استفاده کرد.در این روش، یک دستگاه که با باطری کار می نماید، از طریق جراحی زیر پوست شکم قرار می گیرد.
دو الکترود این دستگاه که به آن متصل هستند، به عضلات پایین معده وصل می شوند. این دو الکترود با انتقال یک سری پالس های الکتریکی، باعث تحریک عضلات کنترل نماینده عمل حرکت و تخلیه غذا می شوند. این دستگاه، از بیرون با استفاده از یک کنترل دستی روشن می شود.
مقدار اثربخشی این درمان برای بیماران مختلف بسیار فرق دارد. بعلاوه، در موارد بسیار کمی، این عمل باعث عوارضی می شود که خارج کردن دستگاه را ضروری می سازد، از جمله:
عفونت
جدا شدن و حرکت کردن دستگاه
ایجاد حفره ای در دیواره معده
بوتاکس
گاهی اوقات، موارد شدیدتر فلج معده را می توان با تزریق بوتاکس به دریچه بین معده و روده کوچک، که با یاری آندوسکوپیانجام می شود، درمان کرد. این تزریق، با شل کردن این دریچه به آن امکان می دهد که زمان بیشتری باز بماند تا غذا بتواند از آن عبور کند.لوله تغذیه
در موارد شدید فلج معده که با تغییرات غذایی و دارو بهبود نمی یابند، استفاده از یک لوله تغذیه (یا لوله معده) مفید خواهد بود.در اینجا، ابتدا از یک لوله تغذیه موقت به نام لوله نازوژژونال استفاده می شود که از طریق بینی وارد شده و مواد غذایی را مستقیماً به روده کوچک منتقل می نماید.
لوله تغذیه را می توان با روش جراحی نیز وارد روده کرد. به این روش، که باید ایجاد برشی در شکم انجام می شود، ژژنوستومی گفته می شود.
از طریق این لوله، که معده را دور می زند، می توان غذای مایع حاوی مواد مغذی را مستقیماً به روده فرستاد تا در همانجا جذب شود.
جراحی فلج معده
برای برخی از بیماران از روش جراحی استفاده می شود، که طی آن یک لوله از طریق شکم وارد روده می شود. می توان این لوله را به فواصل زمانی مشخص باز کرد تا گاز روده خارج شده و نفخ به وجود آمده برطرف شود.عمل جراحی به عنوان آخرین راه حل و به یکی از دلایل زیر انجام می شود:
ایجاد جهت جدیدی بین معده و روده کوچک (گاستروانتروستومی)
اتصال مستقیم معده به بخش دوم روده کوچک، موسوم به ژژنوم (گاستروژژنوستومی)
این اعمال، با تسهیل حرکت غذا در معده، باعث کاهش علائم عارضه می شوند.4
منابع
1.www.drdr.ir
2.www.irangastroenterologist.ir
3.www.namnak.com
4.www.shafajoo.com
منبع: راسخون