معرفی انواع نسبت های اقتصادی
به گزارش وبلاگ شریان، نسبت های اقتصادی مقادیر عددی هستند که با هدف به دست آوردن اطلاعات معنادار از صورت های اقتصادی یک شرکت استخراج می شوند
به گزارش وبلاگ شریان به نقل خانه سرمایه ، اعداد استخراج شده از صورت های اقتصادی شرکت مانند ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان نقدینگی، در مواردی هم چون آنالیزهای مقداری و ارزیابی نقدینگی، رشد، حاشیه سود، سودآوری، نرخ بازگشت، ارزش گذاری و غیره استفاده می شوند. یکی از متداول ترین راه های تحلیل اقتصادی، محاسبه و آنالیز نسبت های اقتصادی است. این نسبت ها در چندین گروه تعریف شده اند و هر کدام به یکی از جنبه های شرایط اقتصادی شرکت ها می پردازند
نگاهی به کاربردها و کاربران تحلیل نسبت های اقتصادی
تحلیل نسبت های اقتصادی دو هدف اساسی را دنبال می نماید:
- پیگیری عملکرد شرکت
معین نسبت های اقتصادی در هر دوره و پیگیری تغییر مقادیر آن ها در طول دوره، با هدف کشف سرنخ هایی است که موجب پیشرفت موسسه می شوند. مثلا افزایش نرخ بدهی نسبت به دارایی می تواند نشان دهنده این باشد که شرکت تحت فشار بدهی است و در نهایت آن موسسه را با خطر ورشکستگی روبرو کند.
- امکان مقایسه عملکرد شرکت
مقایسه نسبت های اقتصادی با رقبای اصلی به این منظور صورت می گیرد که معین گردد کدام قسمت شرکت عملکرد بهتر یا بدتری نسبت به میانگین صنعت مربوط به خودش دارد. مقایسه بازده دارایی بین شرکت ها به یک تحلیلگر یا سرمایه گذار یاری می نماید تا تشخیص دهد کدام شرکت ها در جهت افزایش سودآوری، استفاده بهینه تری از دارایی شان داشته اند. استفاده نمایندگان نسبت های اقتصادی به دو گروه استفاده نمایندگان داخلی و خارجی تقسیم می شوند:
- استفاده نمایندگان خارجی: شامل تحلیلگران اقتصادی، سرمایه گذاران خرده فروشی، اعتباردهندگان، رقبا، مقامات اقتصادیاتی، مقامات نظارتی و ناظران صنعت می شوند.
- استفاده نمایندگان داخلی: شامل مدیر تیم، کارمندان و مالکان می شوند.
منظور از نسبت های نقدینگی چیست؟
نقدینگی را می توان این طور تعریف کرد: میزان توانایی شرکت در بازپرداخت دیون کوتاه مدت خود. بنابراین نسبت های نقدینگی اطلاعاتی در خصوص توانایی شرکت ها در پرداخت دیون کوتاه مدت یا عمل به تعهدات کوتاه مدتشان فراهم می آورند.
نسبت های نقدینگی متداول شامل موارد زیر می شوند:
- نسبت جاری: توانایی شرکت در پرداخت بدهی های کوتاه مدت با دارایی های جاری
نسبت جاری: دارایی های جاری/ بدهی های جاری
- نسبت آنی: توانایی یک شرکت در پرداخت بدهی های کوتاه مدت خود از محل دارایی های نقدی
نسبت آنی (سریع) = دارایی های جاری - موجودی مواد و کالا / بدهی های جار
- نسبت وجه نقد: توانایی شرکت در پرداخت بدهی های کوتاه مدت خود از محل وجوه نقد. این نسبت محافظه کارانه ترین نسبت نقدینگی است که حساب های دریافتنی نیز در آن لحاظ نمی گردد.
نسبت وجه نقد = موجودی نقدی+ سرمایه گذاری های کوتاه مدت / بدهی های جاری
آنالیز نسبت های اهرمی یا ساختار سرمایه
نسبت های اهرمی مقدار منابع دریافت شده از بدهی را اندازه گیری می نمایند. در واقع، از نسبت های اهرمی برای ارزیابی سطح بدهی های کوتاه و بلندمدت شرکت استفاده می گردد. نسبت های اهرمی شامل موارد زیر می شوند:
- نسبت بدهی: توانایی یک شرکت در پرداخت بدهی های کوتاه و بلندمدت با کل دارایی های موجود
نسبت بدهی = مجموع بدهی ها / مجموع دارایی ها
- نسبت تسهیلات به سرمایه: میزان اتکای شرکت به استقراض از بانک و حقوق صاحبان سهام برای تامین اقتصادی خود
نسبت تسهیلات به سرمایه = مجموع تسهیلات / مجموع تسهیلات + حقوق صاحبان سهام
- نسبت پوشش بهره: نشان دهنده توان شرکت در پرداخت هزینه های اقتصادی مثلا بهره وام های دریافتنی از محل سود عملیاتی
نسبت پوشش بهره = سود عملیاتی/ هزینه های اقتصادی
معرفی نسبت های فعالیت
نسبت های فعالیت یا کارایی ابزارهایی هستند که برای سنجش کاربرد دارایی های شرکت مورد استفاده قرار می گیرند و به وسیله ارزیابی میزان فروش و تاثیر دارایی ها بر آن اندازه گیری می شوند. این گروه از نسبت ها، حجم فروش شرکت را با سرمایه گذاری در دارایی های مختلف مانند موجودی کالا، دارایی ثابت و … مقایسه نموده و میزان به کارگیری موثر منابع شرکت و راندمان عملیات آن را در دوره عملیات ارزیابی می نمایند.
- دوره گردش موجودی کالا یا میانگین سنی کالا: دوره گردش موجودی کالا، بازه زمانی را نشان می دهد که در آن دفعات گردش کالا رخ داده است. گردش موجودی کالا بیانگر این است که موجودی کالا و مواد اولیه شرکت در یک بازه زمانی معین - مثلا یک سال اقتصادی - چند بار به فروش رسیده و جایگزین شده است.
دوره گردش موجودی کالا = متوسط موجودی مواد و کالا *365 / بهای تمام شده کالای فروش رفته
- دوره وصول مطالبات: نشان دهنده فاصله زمانی تحویل کالا به مشتری تا دریافت وجه نقد از مشتری است. به بیان دیگر، مدت زمانی است که طول می کشد تا شرکت مطالبات خود را از مشتریان دریافت کند. با آنالیز این نسبت درمی یابیم که شرکت درآمد فروش خود را در چه بازه زمانی به چرخه عملیاتی بازمی گرداند.
دوره وصول مطالبات = متوسط حساب های دریافتنی *365 / فروش نسیه
- دوره گردش عملیات: به دوره ای گفته می گردد که در طول آن، یک شرکت، مراحل خریداری مواد اولیه، فراوری کالا، ارسال به دست مشتری و در نهایت دریافت وجه نقد را سپری می نماید.
دوره گردش عملیات = دوره وصول مطالبات + دوره گردش موجودی کالا
- گردش دارایی: این نسبت، میزان تأثیرگذاری گردش دارایی ها را در کسب درآمد شرکت نشان می دهد و بیانگر این است که چگونه دارایی های شرکت برای ایجاد درآمد به کار گرفته می شوند. با مقایسه این نسبت در دوره های گذشته می توان به این نتیجه رسید که افزایش دارایی ها در کسب درآمد بیشتر توسط شرکت، تأثیرگذار بوده است یا خیر.
گردش دارایی = فروش خالص / میانگین جمع دارایی ها
- گردش دارایی های ثابت: این نسبت، بیانگر میزان تأثیرگذاری دارایی های ثابت شرکت بر کسب درآمد آن است.
گردش دارایی های ثابت = فروش خالص / میانگین دارایی های ثابت
- دوره پرداخت بدهی ها: نشان دهنده مدت زمانی است که طول می کشد تا شرکت بدهی خود را با تامین نمایندگان - بدهی بابت خرید مواد اولیه به صورت نسیه - تسویه کند.
دوره پرداخت بدهی ها = متوسط حساب های پرداختنی *365 / خرید نسیه
- نسبت گردش سرمایه جاری: سرمایه در گردش، تفاوت دارایی جاری از بدهی جاری شرکت است. این سرمایه، بخشی از خالص دارایی های جاری است که مستقیم یا غیرمستقیم تسهیلاتی را در چرخه فراوری ایجاد می نماید.
گردش سرمایه جاری = فروش / سرمایه در گردش
- نسبت موجودی کالا به سرمایه در گردش: با توجه به اینکه یکی از اجزای تشکیل دهنده دارایی جاری، موجودی کالا است، نسبت موجودی کالا به سرمایه در گردش نشان دهنده آن است که چه مقدار از سرمایه در گردش شرکت را موجودی کالا تشکیل داده است.
موجودی کالا به سرمایه در گردش = موجودی کالا / سرمایه در گردش
منظور از نسبت های سودآوری چیست؟
نسبت های سودآوری، توانایی شرکت برای فراوری درآمد مرتبط با عملکرد و سود سهام، دارایی های ترازنامه، هزینه های عملیاتی و سهام را اندازه گیری می نماید. مهم ترین نسبت های اقتصادی سودآوری شامل موارد زیر می شوند:
- بازده دارایی ها: نسبت بازده دارایی ها نشان دهنده آن است که شرکت چگونه از منابع و دارایی تحت اختیار خود برای کسب سود بهره برده و برای سرمایه گذاران و اعتباردهندگان خود بازدهی ایجاد نموده است. نسبت بازده دارایی ها می تواند شاخص نهایی برای ارزیابی کفایت و کارایی مدیریت شرکت باشد.
بازده دارایی = سود خالص / میانگین جمع دارایی ها
- بازده حقوق صاحبان سهام: شیوه ای برای اندازه گیری میزان سودآوری شرکت است که روش ایجاد سود با استفاده از سرمایه سهامداران را روشن می نماید.
بازده حقوق صاحبان سهام = سود خالص / حقوق صاحبان سهام
- حاشیه سود ناخالص: این نسبت، عملیات اجرایی و کسب درآمد شرکت را ارزیابی می نماید و همچنین توانایی شرکت در کنترل بهای تمام شده کالای فروش رفته را آنالیز نموده و رابطه بین فروش و هزینه های فراوری کالای فروخته شده را نشان می دهد.
حاشیه سود ناخالص = سود ناخالص / فروش
- حاشیه سود عملیاتی: نسبت سود عملیاتی نشان دهنده این است که هر یک ریال فروش محصولات یا خدمات چه تأثیری در سود عملیاتی شرکت دارد.
حاشیه سود عملیاتی = سود عملیاتی / فروش
- حاشیه سود خالص: درصد حاشیه سود خالص شرکت نشان دهنده این است که از هر 1 تومان فروش شرکت چه مقدار آن به سود خالص تبدیل شده است.
حاشیه سود خالص = سود خالص / فروش
منبع: جام جم آنلاین